Ubezpieczenie w zagranicznej podróży służbowej a przychód pracownika

W sytuacji gdy pracodawca wykupuje pracownikom polisy ubezpieczeniowe na czas odbywanych przez nich zagranicznych podróży służbowych, wartość tego świadczenia nie stanowi pracowniczego przychodu w rozumieniu ustawy o pdof. Polisy te w rzeczywistości stanowią bowiem ochronę pracodawcy, a ich wykupienie leży wyłącznie w jego interesie. Gdyby bowiem doszło do zdarzeń objętych ochroną ubezpieczeniową pracownikowi będącemu w podróży służbowej przysługiwałoby roszczenie odszkodowawcze od pracodawcy. Tymczasem dzięki polisie zminimalizowaniu ulega niebezpieczeństwo ponoszenia przez pracodawcę wysokich kosztów leczenia za granicą. W konsekwencji nie można uznać, że pracownicy z tytułu takiej ochrony ubezpieczeniowej uzyskali korzyść majątkową skutkującą powstaniem przychodu podatkowego.

STAN FAKTYCZNY:

Spółka z o.o., która wystąpiła do organu podatkowego z wnioskiem o wydanie interpretacji, co roku ponosi wydatki na nabycie ubezpieczenia dla pracowników odbywających zagraniczne podróże służbowe. Ochrona, jaka zostaje zapewniona pracownikom dzięki tym polisom, obejmuje: koszty leczenia nagłych zachorowań lub nieszczęśliwych wypadków za granicą, ubezpieczenie assistance za granicą oraz ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków za granicą. W założeniach spółki polisy te mają stanowić zabezpieczenie przed trudnymi do oszacowania kosztami związanymi z chorobami pracowników lub wypadkami przy pracy, które zobowiązana byłaby pokryć jako pracodawca. Spółka wskazała jednocześnie, że wypłata ewentualnych świadczeń z polisy następuje bezpośrednio do rąk ubezpieczonych pracowników. W przedstawionej sytuacji miała jednak wątpliwości, czy wydatki na wykupienie polisy ubezpieczeniowej stanowią dla pracowników opodatkowany przychód ze stosunku pracy. Przedstawiając własne stanowisko uznała jednocześnie, że przychód taki w analizowanej sytuacji nie powstaje.

Organ podatkowy wydający interpretację uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. W jego opinii w zakresie pojęcia przychodu mieści się każda realna korzyść, jaką uzyskał bądź uzyska podatnik. Do tych korzyści zaliczyć należy również wydatek poniesiony przez spółkę na rzecz pracowników na zakup polis ubezpieczeniowych w związku z odbywaną podróżą, gdyż brak jest przepisów, które nakładałyby na pracodawcę obowiązek ponoszenia tego rodzaju wydatków. Jednocześnie organ podatkowy stwierdził, że brak jest podstaw do zastosowania w stosunku do tego przychodu zwolnienia od podatku, o którym mowa art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a) ustawy o pdof. Przepis ten zwalnia bowiem z podatku zwrot kosztów leczenia, a nie świadczenie w postaci zakupu polisy ubezpieczeniowej.

Sprawa ze skargi spółki trafiła do WSA. Sąd pierwszej instancji w wydanym orzeczeniu podzielił stanowisko zaprezentowane przez organ interpretacyjny. Ostatecznie sprawa ze skargi spółki trafiła do NSA.

SĄD ORZEKŁ:

NSA uznał skargę za zasadną. W uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia stwierdził, że w przypadku świadczenia będącego przedmiotem sporu trudno dopatrywać się cech pozwalających na uznanie go za przychód pracowniczy. Według Sądu drugiej instancji za przychód pracownika mogą więc być uznane tylko takie świadczenia, które zostały spełnione za jego zgodą i w jego interesie, a nie w interesie pracodawcy i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść. W analizowanym przypadku taka sytuacja nie ma miejsca, gdyż w opinii NSA polisy ubezpieczeniowe zabezpieczają jedynie interesy pracodawcy. Bez względu bowiem na to, czy spółka ubezpieczenie wykupi, jej pracownicy nie są zobowiązani do ponoszenia kosztów leczenia za granicą z własnych środków.

(wyrok NSA z dnia 30 stycznia 2015 r., sygn. akt II FSK 3295/12)

Komentarz redakcji

Przedstawione rozstrzygnięcie należy uznać za jak najbardziej słuszne. W sytuacji gdy koszty ewentualnej choroby czy wypadku za granicą zobowiązany jest ponieść - zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami - wyłącznie pracodawca, to nie leży w interesie pracownika wykupienie takiego ubezpieczenia we własnym zakresie. Byłby to dla niego wyłącznie zbędny, dodatkowy koszt. Właśnie z tego powodu nie można uznać, że pracownik otrzymując ubezpieczenie od pracodawcy zaoszczędził, bo nie musi sam ponosić wydatków związanych z ubezpieczeniem. Faktyczną korzyść odnosi w takim przypadku wyłącznie pracodawca, wobec którego pracownikom przysługiwałyby roszczenia odszkodowawcze w razie zaistnienia zdarzeń objętych ochroną ubezpieczeniową.